بررسی اثرات فارماکولوژیک داروها در کتاب مفردات القانون فی الطب

شناخت اثرات داروها بر بدن انسان که موضوع دانش فارماکولوژی پزشکی می‌باشد، مورد توجّه خاصّ ابن‌سینا بوده است. شیخ‌الرئیس در کتاب دوّم القانون فی الطب که موضوع آن مفردات ادویه و بررسی داروشناختی داروها می‌باشد، به‌طور مفصّل به شناخت اثرات داروها از طریق آزمایش و از طریق قیاس پرداخته است. وی به تجربیّات حیوانی و هم‌چنین تجربیّات انسانی برای تأیید آثار یک دارو معتقد بوده است، ولی معیار نهایی برای پذیرش اثر دارو را تجربیّات انسانی و بالینی می‌داند؛ مبحثی که امروزه تحت عنوان Clinical Trial (کارآزمایی بالینی) در فارماکولوژی جدید مطرح است. ابن‌سینا درباره‌ی صحّت آزمایش‌های پایه و بالینی شرایط متعدّدی را مطرح می‌کند که نشان‌دهنده‌ی دقّت این نابغه‌ی بزرگ تاریخ است. ابوعلی سینا ضمن احترام به نظرات اساتید و ذکر سخنان آن‌ها هر‌گاه تضادّی بین نظرات ایشان و آزمایش‌های صحیح، مشاهده می‌نموده‌است، نتایج آزمایش‌ها و پیروی از حقیقت را ترجیح می‌داده و با صراحت کامل نظرات ‌ و نتایج آزمایش‌های خود را با صداقت تمام و احترام بیان نموده است. در این تحقیق به بررسی اجمالی دیدگاههای ابن سینا در رابطه با اثرات فارماکولوژیک داروها هم‌چنین به مقایسه‌ی شناخت اثرات داروشناختی تعدادی از داروها از دیدگاه ابن‌سینا و متون پزشکی جدید اشاره شده است.